Do tej pory stosowano różne podejścia do przywracania niektórych funkcji wzrokowych u pacjentów dotkniętych chorobą, głównie organoidy siatkówki pochodzenia ludzkiego i terapie genowe. Pierwsza bezpośrednio podawana terapia genowa oparta na wirusie towarzyszącym adenowirusom (AAV), zatwierdzona przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA), Luxturna, znacznie poprawiła widzenie pacjentów z dystrofią siatkówki przy słabym oświetleniu. Nadal, jednak, istnieją trudności z przywróceniem widzenia w wysokiej rozdzielczości, które należy przezwyciężyć. Celem tego projektu jest opracowanie nowatorskiego podejścia opartego na weryfikacji koncepcji dostarczania genów terapeutycznych przy użyciu zmodyfikowanego wirusa wścieklizny jako wektora swoistego dla komórek dwubiegunowych. Twierdzimy, że specyficzne ukierunkowanie populacji komórek, które przeżyły w zdegenerowanej siatkówce, zwłaszcza komórek dwubiegunowych (ang. bipolar cells, BC) przez naszego zmodyfikowanego wirusa wścieklizny (RV), pseudotypowanego z LRIT3 (RV-LRIT3), może stanowić nową strategię terapii genowej w chorobach siatkówki. Proponowane podejście w zastosowaniu wektora wirusowego może znacznie zwiększyć liczbę komórek BC, do których, dzięki interakcjom z kanałami TRPM1, dostarczona zostanie całą grupa opsyn bramkowanych światłem w celu przywrócenia wzroku. Główną innowacją tego projektu jest wykorzystanie RV, który może przenieść do 4 genów, dzięki czemu może być używany do dostarczania opsyn o różnych widmach wzbudzenia i zwiększania ogólnej czułości na światło. Zgodnie z naszą hipotezą, za pomocą tej metody będzie możliwe przywrócenie selektywnych odpowiedzi w korze wzrokowej myszy i wzgórku górnym. Do celów testowania efektów proponowanej terapii prowadzimy rejestracje aktywności pojedynczych neuronów i zadania behawioralne polegające na rozróżnianiu bodźców wzrokowych, ocenimy również selektywność sieci wzrokowej w odpowiedzi na złożone i poruszające się bodźce.
Obraz: Strategia oceny wzroku po leczeniu LRIT3-RV. A. siatkówka oka przedstawia komórki zakażone wektorem RV-mCherry niosącym trzy opsyny. Skala: 100 µm. B. schemat równoczesnych zapisów z wzgórka górnego (SC) i kory wzrokowej (V1) z reprezentatywnymi potencjałami wywołanymi (VEP) w odpowiedzi na błysk światła. C. Przykłady aktywności elektrofizjologicznej dwóch komórek, u których następuje ekspresja dwóch przeciwstawnie działających opsyn. Niebieski laser spowodował aktywację komórek z ekspresją rodopsyny. W drugiej komórce, z ekspresją opsyny ArchT, żółte światło doprowadziło do stłumienia aktywności. D, Potenacjały VEP zarejestrowane u pojedynczych zdrowych (czarny), u myszy z mutacją Rd12 leczonych terapią genową (zielony) i u myszy z mutacją Rd12 chorych, nie leczonych (magenta).
Tekst: dr hab. Andrzej Foik
Zespół:
dr hab. Andrzej Foik
dr Jagoda Płaczkiewicz
dr Hubert Doleżyczek
mgr inż. Milena Gumkowska
mgr inż. Lucyna Piórkowska
mgr inż. Karolina Saran
Słowa kluczowe: siatkówka, komórki dwubiegunowe, LRIT3, pseudotypowany wirus wścieklizny, wrodzona stacjonarna ślepota nocna
Publikacje:
P. Węgrzyn, W. Kulesza, M. Wielgo, S. Tomczewski, A. Galińska, B. Bałamut, K. Kordecka, O. Cetinkaya, A. Foik, R. J. Zawadzki, D. Borycki, M. Wojtkowski, A. Curatolo „In vivo volumetric analysis of retinal vascular hemodynamics in mice with spatio-temporal optical coherence tomography” Neurophotonics. 11(4):0450031-4500322. (2024) https//doi: 10.11